W praktyce stosowania przepisów niemieckiej ustawy o powierzaniu pracowników pojawiają się pytania o stosowanie ustawy do przedsiębiorców z Polski, którzy kierują pracowników tymczasowych do Niemiec. W przypadku zleceń transgranicznych o stosowaniu niemieckiej ustawy decyduje „co do zasady” tzw. zasada terytorialności. Należy pamiętać, że jest to zasada prawa publicznego i nie można się od niej uchylić poprzez klauzule wyboru prawa, czyli zasada ta nie podlega regułom prawa prywatnego międzynarodowego i jego normom kolizyjnym. Zgodnie z tą zasadą, by aktualizował się obowiązek stosowania niemieckiej ustawy o powierzeniu pracowników, musi zaistnieć związek z Niemcami. Tylko w tym przypadku działalność zagranicznego podmiotu powierzającego pracowników może być przedmiotem zezwolenia na gruncie prawa niemieckiego.
Ważna siedziba
Podstawowym łącznikiem z Niemcami będzie siedziba pracodawcy bądź pracodawcy użytkownika. Tak też powierzenie przez pracodawcę spoza Niemiec pracownika tymczasowego pracodawcy użytkownikowi z siedzibą w Niemczech i praca tymczasowa tych pracowników w Niemczech podlega niemieckiej ustawie o powierzaniu pracowników tak samo, jak powierzanie pracowników z Niemiec przez pracodawcę z siedzibą w Niemczech (również) pracodawcy użytkownikowi z obcego państwa.
Wytyczne Federalnej Agencji Pracy węziej
Bundesagentur czyni tylko z siedziby pracodawcy użytkownika łącznik uzasadniający stosowanie niemieckiej ustawy o powierzaniu pracowników. Przyjmuje bowiem, że siedziba pracodawcy użytkownika w Niemczech rozstrzyga o obowiązku uzyskania zezwolenia na powierzanie pracowników przez pracodawców spoza Niemiec (z Europejskiego Obszaru Gospodarczego):
Ein in einem anderen Mitgliedstaat des Europäischen Wirtschaftsraumes ansässiger Verleiher benötigt dann eine deutsche Verleiherlaubnis, wenn er Leiharbeitnehmer an einen Entleiher in Deutschland überlässt.
Zasadniczo można na tym poprzestać odsyłając do wspomnianych wytycznych.
Pułapki „co do zasady” i orzecznictwo
Sposób ustalenia związku z Niemcami wymaganego dla zastosowania prawa niemieckiego nie wynika jednak wyłącznie z pojęcia zasady terytorialności a same wytyczne nie wystarczą. Kluczem są tu cele ustawy określone w § 1 ust. 1 zd. 1 AÜG. Są nimi ochrona pracowników i kontrola pracodawcy. To z wymienionych celów ustawy wywodzi się obowiązek stosowania niemieckiej ustawy o powierzeniu pracowników do przypadków pracy tymczasowej w Niemczech bez względu na siedzibę pracodawcy i pracodawcy użytkownika.
Federalny Sąd Najwyższy i jego wyrok z 29 czerwca 1984 r.
Federalny Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 1984 r. (sygn. 12 RK 38/82) odnosząc się do stosowania AÜG do marynarzy powierzonych przez zagranicznych pracodawców na statki pracodawcy użytkownika pływające pod niemiecką banderą stwierdził, że:
Przepisy AÜG mają zastosowanie również do cudzoziemców, jak również do spółek i osób prawnych, które albo nie są zarejestrowane zgodnie z prawem niemieckim, albo które nie mają ani swojej siedziby, ani siedziby głównej, ani głównego miejsca prowadzenia działalności w obszarze stosowania niniejszej ustawy, jeżeli dostarczają pracowników na terytorium Republiki Federalnej Niemiec (por. art. 1 § 3 ust. 2 AÜG). Zgodnie z zasadą terytorialności, obowiązek uzyskania zezwolenia obejmuje zawodowe powierzanie pracowników na terenie kraju. Z tego powodu zagraniczni pracodawcy muszą posiadać zezwolenie, jeśli chcą zajmować się powierzeniem pracowników na terytorium Republiki Federalnej Niemiec (…).
Fot. Jeriden Villegas (Unsplash)